Straty wojenne

Ważnym i wciąż aktualnym zadaniem stojącym przed Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie jest odzyskanie dwóch cennych eksponatów znajdujących się na liście strat poniesionych w wyniku II wojny światowej. Były to rzeźby: Madonna z Dzieciątkiem z ok. 1380 r. pochodząca z Grywałdu oraz Św. Anna Samotrzecia, z ok. 1490 r. z Olszyn k. Wojnicza – dzieło Wita Stwosza, które zostały wypożyczone na organizowaną wystawę w Krakowie pod tytułem Kunst im Osten.

Ówczesny Dyrektor ks. Stanisław Bulanda (1887-1949), w zachowanych notatkach tak opisuje okoliczności wywozu obiektów z naszego muzeum. „4 czerwca 1940 r. przybył pełnomocnik generalnego gubernatora ds. zabezpieczenia dzieł sztuki, dr Werner Kudlik, który przedłożył podpisane przez siebie pismo, z którego wynikało iż, Muzeum ma natychmiast przekazać 8 najcenniejszych zabytków sztuki gotyckiej do Krakowa na wystawę, przygotowywaną w nowym gmachu Biblioteki Jagiellońskiej. Chodziło o trzy obrazy: św. Katarzyna z Biecza, Misericordia Domini ze Zbylitowskiej Góry, Opłakiwanie z Chomranic, oraz pięć rzeźb: Św. Anna Samotrzecia z Olszyn, trzy Madonny z Dzieciątkiem – z Zawady k. Tarnowa, Sromowiec Niżnych i z Grywałdu a nadto św. Maria Magdalena z Olszówki”.

Wystawę, o której wspomniano, została zorganizowana przez Niemców w Krakowie, lecz po jej zakończeniu zabrane z Tarnowa zabytki już nie wróciły na swoje miejsce. Dopiero po wojnie w roku 1945, odnaleziono sześć obiektów w tym rzeźby Madonn z Zawady i Sromowiec Niżnych, w Państwowych Zbiorach Sztuki na Wawelu. Dwóch najcenniejszych rzeźb gotyckich dotąd nie odnaleziono.

dav